تحلیل مولفه های فرهنگی خانه های تاریخی شهر سبزوار با تأکید بر نقش شیوه زندگی در الگوی مسکن

شیوه زندگی که بر اساس فرهنگ و ارزش های مشترک دریک زمینه اجتماعی خاص شکل گرفته، انعکاس ملموس یا غیر ملموس در شکل دهی فضایی پیرامون دارد. در خانه های تاریخی تاثیر متقابل مباحث فرهنگی- اجتماعی بر الگوی مسکن قابل مشاهده است. شهر سبزوار با توجه به پیشینه تاریخی سکونت در آن، از الگوی مسکن تاریخی خاصی برخوردار است. تغییرو تحولات اخیر موجب دگرگونی الگوی اصیل مسکن شهری سنتی، همچون سبزوار گردیده است که دچار مشکلاتی در عدم همخوانی سنت سکونت مردم با فرهنگ و شرایط منطقه است. هدف اصلی این پژوهش پرداختن به مباحث فرهنگی – اجتماعی با تاکید بر شیوه زندگی به عنوان یکی از ارکان مهم شکل گیری فرم کالبدی مسکن در سبزوار است. تحقیق حاضر در زمره تحقیقات بنیادی قرار دارد هر چند که در حوزه طراحی معماری در دوره معاصر می تواند جنبه ای کاربردی پیدا کند. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی می باشد و در فرایند انجام تحقیق از روش های تفسیری- تاریخی، پیمایشی نیز استفاده گردیده است.تحلیل گونه شناسی خانه های تاریخی سبزوار نشان می دهد که این خانه ها با مشخصات معماری عمدتا درونگرا ساخته شده اند و بر اساس ویژگی های فضایی معماری در چهارگونه ایوان دار، بدون ایوان، چند حیاطه و چهارصفه دسته بندی می شوند. نتایج حاصل از مطالعات فرهنگی حاکی از آن است که نظام خانواده، کیفیت های عادی و فرهنگی(مانند معاشرت، محرمیت، ورود به خانه، تنوع فعالیت و غیره) و طبیعت به عنوان سه مولفه اصلی شیوه زندگی تاثیر کالبدی متقابل بر گونه های متفاوت خانه های تاریخی سبزوار داشته است. تحلیل این موارد می تواند به ارائه پیشنهاداتی در طراحی مسکن جدید کمک نماید. اصولا این شیوه برخورد با امر بازسازی و طراحی مسکن در مناطق دارای هویت و پیشینه تاریخی امری ضروری برای حفظ ریشه های فرهنگی جوامع می باشند.